Ulej i pashoqëruar te kafeneja e tij e pëlqyer, te Xhepa. Rrallëherë shkonte deri te hotel Grand dhe, zinte vend në një kënd, andej nga fundi i lulishtes, ku degët e lulëzuara të jaseminit erëmirë, vareshin trishtueshëm deri afër tavolinës. Si ngahera, porosiste kafe dhe konjak. Nuk fliste, nuk ankohej, nuk kërkonte asgjë nga askush. Kishte rënë në paqe me veten e tij, duke zgjedhur heshtjen. Rrallë e përshëndetnin dhe ai u përgjigjej me përkulje të lehtë të kokës, shoqëruar me një buzëqeshje të sinqertë, pothuaj fëminore. Jetonte i vetëm prej shumë kohësh, porsi një murg vetmitar apo si një eremit i zhytur në meditime pa cak.
Kish kohë që ishte pajtuar me heshtjen, sipas natyrës së tij të pashpjegueshme. Melankolik, mendimtar ëndërrimtar, që më të shumtën e kohës ishte pothuajse në gjendje transi e bota materiale përreth nuk i bënte asfare përshtypje. Fytyra e verdhë dhe e thatë, si e një jezuiti të përvuajtur, ngjeshur si me pahir në shtatin imcak, krijonin shëmbëlltyrën e një fantazme endacake apo të një pirgu me lecka, që sorollatet më kot rrugëve të qytetit që nuk ndjen. Por, ai nuk qahej, nuk hakmerrej. As mallkonte. Ai e dashuronte qytetin sipas mënyrës së tij. Ai e dashuronte jetën, ndaj dhe i këndoi aq bukur.
Brenda tij vlonte një shpirt i trazuar si vullkan. Rebel i panënshtruar, artist me shpirt delikat, krijues i këngëve qytetare më të ndjeshme, si dhe i disa dramave e poezive të thjeshta. Ai ishte dikushi që mbase kërkonte ta dëgjojnë, t’u flasë të gjithëve për jetën e tij, të ulërijë hidhur, të lebetitet e të çirret deri në kupë të qiellit: – O njerëz! Sa shumë gjëra kam për të thënë!!! Por, nuk mundtte.
Mbrëmë erdhi tek turizmi i vjetër. Si gjithmonë, i veshur pastër e me sqimë. U struk te qoshja e tij mbuluar me degët e jaseminit dhe, i përhumbur apo i mrekulluar, dëgjonte muzikën që luhej aty. Fare rastësisht, orkestra e bar-restorantit nisi muzikën e një kënge të dëgjuar dhe një këngëtar aspak i zoti e me një zë të zvargur, filloi të gulçojë si me zor këngën: “Moj dashnore t’gjykoftë perëndija” dhe, pikërisht në atë çast nga sytë e tij u shkëput një lot i ftohtë, që mori rrokullimën deri te buzët. Ishte njëra nga dhjetëra këngët që shkroi dhe kompozoi vetë dhe, tash nuk po ndjehej mirë. Ajo këngë ishte hymni i tij, dashuria e tij… trazira e tij!!! U çua dhe mori udhën drejt shtëpisë, brenda në kala. Aty te Tabakët, ndali për pak dhe po vështronte një vogëlush, që i kapur përdore nga e ëma, bënin tutje andej nga teatri. Ngërçi në zemër e zaptoi dhe i trishtuar mendoi pse fati ishte treguar kaq i lig me të! Ah…sa dëshirë të ishte baba….sa dëshirë të kishte edhe ai fëmijët e tij! Ndoshta…?!
Errësira e asaj buzëmbrëmje, e cila shtohej edhe më shumë nga retë e zeza të ngarkuara me shi, ia shtonin zymtinë asaj kuvlije të errët, që ai e kishte të vetmen dhomë të saktë ku banonte. Hapi ngadalë derën e vjetër dhe menteshat e ndryshkura rënkuan përvajshëm, duke i dhuruar një kuisje të hollë e të zgjatur, që të rrëqethte mishin. Hyrja iu duk si zgavër. Çapi brenda dhe ndezi dritën. Kqyri përreth sikur të hynte për të parën herë në atë dhomë-birucë dhe, …eh, gulçoi me rënkim. Varfëri e skajshme. Dy xhama të thyer në dritare i kishte zënë me kartona, aty afër dritares ishte një dollap i madh ku mbante rrobat, më tutje një tjetër më i vogël, ku fuste ato pak ushqime dhe, asnjë lloj shtroje përdhe. Miu do të thyente kokën nëse rrëzohej në dyshemenë e asaj dhome.
Pas derës, ishin dy fuçija të mbushura: njëra me raki dhe, tjetra me verë, megjithëse nuk ishte i dhënë fort pas tyre. Pranë shtratit të drunjtë, minderit, ishte një tavolinë, si dhe një sepete e vjetër mbushur plot me shënime. Ishin shënimet e tij, që i kishte mbajtur një jetë të tërë, për ç’kishte parë dhe dëgjuar nga të tjerët. Sapo ndeshej me to, ai shpejt e shpejt i shkruante me ç’t’i ndodhej aty për aty, laps kopjetiv, stilolaps, penë me bojë e ç’të mundej. Kishte mbledhur: përralla, gojëdhana, rrëfenja, rite e zakone të vjetra, të shkruara në letra, kartona, fletore e ….
Më tutje ndodhej një kuti metalike e ndryshkur, ku kishte grumbulluar çelësa. Çelësa të mëdhenj e të vegjël, çelësa drynash dhe bravash të ndryshme, çelësa sa një kobure që përdoreshin për portat e rrugës të punuara me dru selvije, çelësa yklyku dhe çelsa çekmexheje. Çelësa…. çelësa dhe përsëri çelësa. Ishin aty mbi një mijë çelësa. O Zot! Koleksion çelësash…???!!! Kjo ishte e tërë pasuria e tij. Si vegim, i kaloi para syve gjithë jeta e tij dhe pezmi ia gërrici shpirtin e sakatuar. I pafat!
Studjoi jashtë vendit, por qyteti dhe atdheu, i dukej sikur e tërhiqnin nga mendja dhe nga rrobat, ndaj u kthye. U dashurua brenda e jashtë vendit, por dështimi e ndiqte ngado atë fjalëpak dhe fatzi të mjeruar, por në heshtje u këndoi me afsh zemre atyre dashurive, edhe pse fati u tregua mizor. Nuk mjaftoi kjo, por e vetmja punë që i ofruan ishte llustraxhi këpucësh. Kjo e dërrmoi përfundimisht. Durimi iu sos dhe ai u ndry edhe më tej në vetvete. Të nesërmen vdiq.
Në tavolinën e shtrembër, kishte lënë një copë letër-testament, ku shënonte se shtëpinë ia fal shtetit, që ta përdorë vetëm për jetimore fëmijësh.
Thanë se quhej Aleksandër Josifi, por qytetarët e tij e njihnin Leksi i Vinit, kompozitori dhe këngëtari elbasanas, aq i ngrohtë dhe njëkohësisht aq pak i njohur.
Bukurosh Dylgjeri
Elbasan, Maj 2018
